Başlıca Farklar;
- Suçluluğun daha fazla vicdan kökenlidir, insanın vicdanına dokunur,
- Suçluluğun duygusunda insan kendini kınar ve eleştirir,
- Pişmanlıkta ise daha çok üzüntü duyar,
- Suçluluğu duyan insan kendini değersizleştirir.
- Pişmanlıkta ise kişinin kendisini değersizleştirmesi daha azdır.
- İkisi arasındaki en önemli farklardan biri, pişmanlığın kişinin kendi dünyasında yaptığı ve diğer insanlardan izole olmuş davranışlar veya düşüncelerden oluştuğu, suçluluğun ise daha çok toplumsal olaylarda ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.
Detaylı Açıklamalar
Pişmanlık bir insanın geçmişteki davranışlarından hoşnut olmama duygusudur. İnsanın belirli bir eylemi yerine getirdikten sonra üzüntü, utanç, mahcubiyet veya suçluluk karışımı bir duygu hissetmesi; “Keşke öyle yapmasaydım! diye düşünmesidir”. Pişmanlık bir eylemi yerine getirmekten dolayı ortaya çıktığı gibi, eylemsizlikten dolayı da ortaya çıkabilir. “Keşke bir şey yapsaydım!” şeklindeki bir düşünce de pişmanlık olarak değerlendirilir.
Pişmanlık suçluluk duygusu içerebilir ama genel anlamda suçluluktan farklıdır. Pişmanlık rahatsız edici bir duygu olmakla birlikte etkisi suçluluk duygusuna göre daha zayıf ve daha geçicidir. Vicdan azabı pişmanlığın en güçlü şeklidir ve çok daha derin bir suçluluk bileşenine sahiptir. Utanç ve mahcubiyet duygularının pişmanlıktan farkı taşıdıkları toplumsal ve kültürel unsurlardır. Örneğin toplumun onaylamadığı bir eylemi işleyen bir insan toplumun baskısı yüzünden utanç hissedebilir ama işlediği eylemden kişisel bir çıkar sağlamışsa pişmanlık duymayabilir.
Suçluluk bir insanın benimsediği kurallara aykırı bir hareket yaptığına inanmasından dolayı ortaya çıkan bir ruh halidir. Pişmanlığa benzeyen bu duygu tamamen öznel bir duygudur. Suçluluk duygusu, kişinin gerçekliği yorumlamasına bağlıdır.
Suçluluğun duygusu ahlak ve dinle ilintili bir duygudur. Anksiyete ve depresyonun belirtilerinden biri olarak kabul edilir.