Master ve Doktora arasındaki fark nedir

Tezli yüksek lisans programları genellikle 7 ders (3 veya 4’ü zorunlu) 1 seminer dersi, 1 uzmanlık alan dersi ve 1 tezden oluşur. Derslerin içeriği daha çok teoriye yöneliktir. Ortalama tamamlama süresi ilk yıl ders yılı ikinci yıl tez yılı olmak üzere toplamda 2 yıldır. Tezli yüksek lisansa kabul için bir lisans programından mezun olmak ve ALES, Yabancı Dil puanına sahip olmak gerekir. Gerekli minimum ALES, Yabancı Dil puanı ve lisans ortalaması her okul tarafından belirlenir ve enstitü sayfalarında ilan edilir. Devlet okullarındaki tezli yüksek lisans öğrencileri öğrenimlerini program süreleri içinde tamamladıkları takdirde öğrenim harcı ödemezler ve ücretsiz eğitim alırlar. Program sürelerini aşmaları halinde her bir dönem için öğrenim harcı öderler.  Tezli yüksek lisans programlarında dersler hafta içi gündüz saatlerindedir.

Tezsiz yüksek lisans programları genellikle 10 adet ders ve 1 adet bitirme projesinden oluşur. Dersler içerik olarak daha çok pratiğe ve uygulamaya yöneliktir. Ortalama süresi bir buçuk yıl olsa da bu programdan programa değişiklik gösterebilmektedir. Bazı tezsiz yüksek lisans programları 1 yıl sürelidir. Tezsiz yüksek lisans programları için ALES puanı şartı yoktur. Genellikle Yabancı Dil puanı şartı da bulunmamaktadır. Dersler genellikle hafta içi akşam saatlerindedir. Öğrenim ücretleri programdan programa farklılık göstermekle birlikte genel olarak baktığımızda devlet okullarında 5.000 TL ile 12.500 TL arasında değişmektedir. Bazı tezsiz yüksek lisans programları kabul şartı olarak iş tecrübesi isteyebilmektedir.

Yazdıklarımızı özetleyecek olursak, tez yüksek lisans derecesi almak, bilimsel inceleme ise doktora derecesi almak için yazılır. Tezde orijinal bir araştırma yapmanız, bilimsel incelemede ise bu araştırmanın analizini yapmanız gerekir. Örnek mi? Mesela Türkiye’de çalışanların şirketlerine bağlılıkları isminde bir çalışma yaptınız, anketler doldurdunuz, hipotez ortaya koydunuz ve bir sonuca vardınız. Bu bir tezdir. Fakat bu çalışmanın sonuçlarını değerlendiren daha geniş kapsamlı bir çalışma yaparsanız bu da bir bilimsel inceleme olur. Ancak sonuç olarak, her halükarda ikisini yazmak için de ciddi bir zaman ve çaba gerekir.

MS ( Master of Science )
Yuksek lisans egitimi her ne kadar lisanustu ogrenim hayatinin ilk basamagi gibi gorunsede, yapisi itibariyle uzatilmis bir lisans programina benzer. Arastirma olanaklari, alinmasi gereken ders yukunun altinda ezilir ve 4. somestrin sonunda ogrenci arastirmaya henuz baslayacakken mezun olmasi gerekir. Genel kani, doktora hayatini sevilip sevilmeyeceginin anlasilmasi icin oncelikli olarak MS programlarina basvurulmasi yonundedir. Son yillarda ortaya cikan ‘akademik enflasyon’ olarak adlandirilan olgu universite mezunu olmanin kalifiye islerde calismak icin yeterli olmamasina, ve ogrencilerin ‘de facto’ seciminin yuksek lisans olmasina yol acmistir. Bu sebeple MS programlarina arastirmayla ilgisi olmayan, arastirmaya niyeti ve hevesi olmayan bir ogrenci kitlesi hucum etmis bu da programin genel kalitesini dusurmus, ve programi amacindan saptirmistir. Bu etkiyi butun dunyada gozlemleyebiliriz.

Yuksek lisans = ARASTIRMA

Yuksek lisans ogreniminin ARASTIRMA ile dogrudan ilintili oldugunu mutlaka hatirlamaniz gerekir. ARASTIRMA yapmak istemiyorsaniz, bir muhendis olarak mezun olduktan sonra yapmaniz gereken sey, ilgi duydugunuz alanlarda is aramak olmalidir. Endustride arastirmaci olarak calismak istiyorsaniz, maalesef Turkiye’de henuz gercek anlamiyla arastirma yapan  ve arastirmaci muhendisler bulunduran sirket sayisi cok azdir.  Bunlarin en guzel ornegi ASELSAN, HAVELSAN ve ROKETSAN gibi TSK’ya bagli arastirma yapan yari-bagimsiz kuruluslardir. 100’lerce muhendis calistiran VESTEL ELEKTRONIK AR-GE Merkezleri bile, maalesef, tam anlamiyla arastirma yapmamaktadir.

Tezsiz Master

Tezsiz Master olanaklarini pek cok okul sunmaktadir. Tezsiz master’in arastirmayla uzaktan yakindan ilgisi olmadigi, sizi ise alacak sirketler tarafindan da, size unvani veren okul tarafindan da iyi bilinmektedir. Bu yuzden tezsiz master yapan pek cok ogrenci doktoraya basvurmak istediginde;  dogrudan doktoraya basvuran ogrenciler ile ayni havuzda degerlendirilir. Tezsiz Master size unvani veren kurum icin cok karlidir [Ozellikle Amerika’da]. Cunku onlarin tarafindan hicbir harcama yapilmamasina karsin; 4 donemde sizden 50,000 ila 100,000 dolara yakin para kazanacaklardir. Bunu nasil ‘fund’ ettiginiz okulu ilgilendirmez. Tezsiz Master son yillarda, yukarida bahsettigim endustrideki ‘akademik enflasyon’ adi verdigimiz, dogrudan alinan lisans diplomasinin etkisinin azalmasi (degerinin dusmesi) sebebiyle ortaya cikmis arastirmasiz yuksek lisans demektir. Yuksek lisansin temel felsefesine aykiridir ve doktora planlari yapan bir aday icin kesinlikle kacinilmasi gereken bir yoldur.

MS/PHD

MS/PHD programlari sizi Master’a kabul eden programin sizinle yaptigi anlasmanin baglayici olmasi ve master’inizden sonra doktoraya ayni okulda kalmaniz esasina dayanir. Gerekli ‘funding’ olanaklarinin okuldan saglanmasi durumunda yapilan bir tekliftir. Kimi zaman sadece MS programlarina basvuran ogrenciye ‘counter-offer’ adini verdigimiz, yeni bir teklif ile,  ancak doktora icin de okulda kalmasi durumunda kendisine asistanlik ya da finansal destek saglanacagini belirtir.

DPHD

DPHD, direct Ph.D yani dogrudan doktora programina verilen addir. Dogrudan doktora programlari, zaten doktora yapacak olan ogrencilerin zaman kazanmak ve ayni grup ile vakit kaybetmeden calismak icin basvurduklari bir programdir. Ogrencinin bagliligi ve uzun yillar okulda kalarak arastirma yapacak olmasi, funding sanslarini oldukca artirir. Kendini daha isin basinda doktora yapmaya hazirlayan ogrenciyi tesvik adina  MS/PHD programlarina gore daha az ders yuku (daha az tuition masrafi) vardir. Harcanilacak zaman, arastirmaya alisma ve ozellesme konulari da dikkate alindiginda, bu program ogrencinin en az 1 yil kazanmasini saglayabilir.