Başlıca Farklar;
- Tümör canlıda bulunan normal olmayan doku kütlesidir, iki çeşit tümör olabilir, iyi huylu tümör ve kötü huylu olan tümör kanser olarak adlandırılır,
- Tümörün iyi huylu veya huylu (kanser) olduğunu belirlemek için etkilenen dokudan bir örnek alınarak ya da bazı durumlarda şüpheli bölgenin tamamı alınarak mikroskop altında incelenir. Bu işleme biyopsi denir.
- Kanser hücrelerinde normal hücrelerden farklı olarak yapısal bozukluklar oluştuğu gibi, işlevleri açısından da anormallikler bulunur,
- Tümör her zaman kötü sonuç vermeyebilir, kanser ise daime kötü sonuçlar doğurur,
- Tümörün tedavisi erken teşhiste vardır, kanser ise çok daha risklidir,
- Tümörler iyi (benign) ve kötü (malign) huylu olarak ikiye ayrılır.
- İyi huylu tümörlerin köken aldıkları organda çoğalmaları ve diğer organlarda çoğalması gözlemlenir,
- Kötü huylu tümörler ise köken aldıkları organdan damarlar yoluyla (veya farklı yollardan) diğer organlara yayılırlar,
- Kanser kelimesi; kötü huylu tümör anlamına gelir.
Detaylı açıklamalar;
Tümör veya Ur, genel olarak dokularda gelişen herhangi bir şişliğe, daha sıklıkla kullanılan hali ile de iyi ya da kötü huylu kitlesel neoplazi dokusunun kendisine verilen addır. Tümörlerin temel 3 özelliği vardır. Bunlar:
- Tümörler amaçsızca ürerler. Çünkü otonomi kazanmışlardır.
- Tümörlerin üremesinde normal dokulardaki gibi bir sınır yoktur. Yani sınırsızca ürerler.
- Tümörlerin üremesi herhangi bir kontrol mekanizması (apoptozis vb) ile tam anlamıyla kontrol edilemez. Bu nedenler tümörler kontrolsüzce ürerler.
Tümör kelimesinin TDK‘daki tanımı şudur: “Hücrelerin aşırı çoğalmasıyla dokularda oluşan ve büyüme eğilimi gösteren yumru”
Bir neoplaziye ur (tümör) denmesinin nedeni, o neoplazinin geliştiği dokuda kendini bir şişkinlik ya da bir yumru olarak gösterebiliyor olmasından gelir.
Tümör, vücuttaki tüm doku ve organlarda meydana gelebilir. Tümörler benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) olabilirler. Malign olan tümörlere kanser denir. Benign tümörler kanser değildirler. Kanserler ilerledikçe başka doku ve organlara yayılırlar; buna metastaz denir. Benign tümörler ise yayılmazlar, sadece oldukları yerde büyüyebilir.
Ayrıca tümörlerin histolojik(doku bilimi) olarak incelenmesi gerekir. Histolojik olarak incelenerek tümörlerin iyi huylu veya kötü huylu olduğuna karar verilir. Bir tümör metastaz yapıyor; yani bulunduğu bölgeden dolaşıma katılarak başka dokularda yeni tümör odakları oluşturuyorsa kötü huyludur. Kötü huylu tümörler de kendi içinde ikiye ayrılır. Epitelyal kökenli kötü huylu tümörlere karsinoma ya da kanser, mezenkimal kökenli kötü huylu tümörlere isesarkoma denir.
Kanser, hücrelerde DNA‘nın hasarı sonucu hücrelerin kontrolsüz veya anormal bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır. Günde vücudumuzda (DNA’da) yaklaşık 10.000 mutasyon olmasına rağmen immün sistemimiz her milisaniye vücudumuzu tarar ve kanserli hücreleri yok eder.
Sağlıklı vücut hücreleri bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Ölen hücrelerin yenilenmesi ve yaralanan dokuların onarılması amacıyla bu yeteneklerini kullanırlar. Fakat bu yetenekleri de sınırlıdır. Sonsuz bölünemezler. Her hücrenin hayatı boyunca belli bir bölünebilme sayısı vardır. Sağlıklı bir hücre ne zaman ve nerede bölünebileceğini bilme yeteneğine sahiptir
Buna karşın kanser hücreleri, bu bilinci kaybeder, kontrolsüz bölünmeye başlar ve çoğalırlar. Kanser hücreleri toplanarak urları (tümörleri) oluştururlar, tümörler normal dokuları sıkıştırabilirler, içine sızabilirler ya da tahrip edebilirler. Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan ya da lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler. Gittikleri yerlerde tümör kolonileri oluşturur ve büyümeye devam ederler. Kanserin bu şekilde vücudun diğer bölgelerine yayılması olayına metastaz adı verilir.
Kanserler oluşmaya başladıkları organ ve mikroskop altındaki görünüşlerine göre sınıflandırılırlar. Farklı tipteki kanserler, farklı hızlarda büyürler, farklı yayılma biçimleri gösterirler ve farklı tedavilere cevap verirler. Bu nedenle kanser hastalarının tedavisinde, var olan kanser türüne göre farklı tedaviler uygulanır. Her kanser aynı yapıya sahip değildir.
Vücutta mutasyona uğrayan hücrelerin ancak çok küçük bir kısmı kansere yol açar. Bunun birçok nedeni vardır:
- Mutasyon gösteren hücrelerin yaşama kabiliyetleri normal hücrelere göre daha azdır. Bu yüzden ölürler.
- Mutasyon gösteren hücrelerin pek çoğunda bile hâlâ aşırı büyümeyi önleyen normal geridönüm kontrol düzeneği(“Tümör baskılayıcı genler”) bulunur. Bu yüzden hayatta kalabilen mutant hücrelerin çok azı kanserli hücreye dönüşür.
- Sıklıkla, kanser potansiyeli taşıyan bu hücreler büyüyüp kanser oluşturmadan önce vücudun bağışıklık sistemi tarafından yok edilirler.