Halı ve Kilim arasındaki başlıca farklar;
- İkisininde yapılışı şekilleri ve yöntemleri farklıdır.
- Halılar genellikle kalın, kilimler ise incedir.
- Kilim daha çok eskilerden kalma olur, yeni evlerde pek rastlanmaz.
- Halıların boyutları genellikle daha büyüktür.
- Bilinenin aksine kilimler dokunmaz, kilimde ipler birbirine dolanarak ve birbirinden geçirilerek örülür.
- Halıda ise çift düğüm yöntemi uygulanır. Yün çift düğüm yöntemiyle ilmiklenir ve makas ile kesilir. Tek bir ilmek için bu yapılır.
- Genellikle 1 metreye 1 metre ipek halısı için 1 milyon düğüm atılabilir.
- Kilim halıları yapmak genellikle 1 ay alır, yün bir halıyı dokuma süresi ise 4-5 ayı bulabilir. İpek halı ise en az 1 yıl sürer.
- Kilimin desenleri genellikle daha simetriktir, halılarda bu simetri aranmaz.
- Halılar daha pahalıdır, kilimler genellikle daha ucuzdur.
- Halıları evlerimizin her yerine koyabiliriz, ancak kilimleri sadece belli başlı yerlere koyarız.
- Kilimde ince bir halı tipidir.
Detaylı Açıklamalar;
Günümüzde gerçek bir sanat yaratısı haline dönümü olan halının tarihi binlerce yıl öncenin çadır yaantısına kadar gider. Göçebe kavimler arasında doup, gelimi olan halı sanat kültürü, daha sonra yerleik medeniyetler tarafından da benimsenmitir. Bilinen ilk halı parçaları Orta Asya’da Pazırık’ta, eski bir mezarda bulunmutur. Günümüzden ikibin be yüz yıl öncesine ait olan bu halı parçaları uzun tüylü olup, üst desenleri zamanın yıpratıcılıına dayanamayarak yok olup gitmitir. Halı yapımcılıı bize, atalardan kalma bir sanat ve kültür kimlii olarak yansımıtır. Tarihin derinliklerinde, Orta Asya kültüründe ortaya çıkan ve dünyaya yayılan halı estetii, hem fonksiyonel ve hem de estetik olması dolayısıyla ayrıca öneme ve deere sahiptir.
Halı sanatı 11.Yüzyıldan balayarak özellikle Büyük Selçuklu Türkleri’yle birlikte Batı Asya’ya ve ran’a gelmitir; ama ne yazık ki o dönemden bizlere hiçbir eser kalmamıtır. Ama Anadolu Selçuklu döneminde yapılan halılardan müzelerimizde eserler mevcuttur. Arap istilaları ve Haçlı Seferleri yoluyla halı sanatı Avrupa’ya geçmitir. Avrupalılar, Anadolu tezgâhlarına sipariler vermilerdir. 14. Yüzyılda Avrupalı ressamların yaptıı bazı tablolarda bu sipari halılar dikkati çekecek ekilde yer almıtır
Türk halıları içinde özellikle Bergama halısı, Uak halısı, Gördes, Hereke, Kula ve Ladik halısı çok önemlidir. Ayrıca Anadolu Yörük halıları veya airet halıları denen geometrik motiflerle ve yıldız motifleriyle süslü halılar da vardır. ran halıları, Kafkas halıları, Buhara, Kagar, Semerkant halıları da kendilerine özgü motifleri ve bordürleriyle tanınırlar
Türkmen Halısı Tarihçe
Çözgü (arış) ipliklerinin üstüne, ayrı bir desen ipliği ile değişik şekillerde düğüm atılarak, aralarından birkaç sıra atkı (argaç) ipliği geçirilip sıkıştırılarak aynı yükseklikte yer yer farklı yüksekliklerde, kabartmalı olarak kesilmiş, havlı yüzü olan dokumalara halı denir.
Türkler, farklı toplum ve medeniyetlerle olan sanat ve kültür ilişkilerinden dolayı, zengin bir kültür hazinesine sahip olmuşlardır. Bu kültür ve sanat hazinelerinden birisi de Türk halı sanatıdır
Türkmen halı sanatı, Türk tarihinin akışı içinde biçimlenmiştir. Halıya dokuma sanatı içinde karakterini veren düğümlü teknik, ilk kez Orta Asya’da Türklerin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmış, gelişimini Türklerle sürdürmüş ve tüm İslam dünyasına Türkler tarafından tanıtılmıştır.
Orta Asya’dan başlayıp Anadolu‘ya kadar geniş bir coğrafyada yaşayan Türkmenlerin tarihî, kültürel, ekonomik ve sanatsal değerlerinin en önemli görsel belgeleri olan düz veya düğümlü dokumalar; her yüzyıla damgasını vuran bir değişim ve gelişim göstererek günü- müze gelmiş el sanatı ürünlerimizdendir.
Türk halılarının tarihi ile ilgili olarak kesintisiz ve düzenli kronoloji, 13. yüzyıl Anadolu Selçuklu devrinde, Konya Alaaddin Camisi için yapılmış olan sekiz adet Selçuklu halı- sının bulunması ile başlamıştır diyebiliriz. 13. yüzyıla tarihlendirilen ve Anadolu’da Türkmenlerle başlamış olan bu kesintisiz tarihçe, Türkmen boy ve oymaklarının düz ve düğümlü dokumalar konusunda dünyanın en güzel örneklerini verdiklerini kanıtlamaktadır.
Konya Alaaddin Camisi’nde bulunan sekiz adet Selçuklu halısına ilave olarak 1930 yılında Beyşehir Eşrefoğlu Camisi’nde bulunan üç adet Selçuklu halısı daha eklenerek 11 adet ender bulunur Anadolu Selçuklu dönemi Türk halıları koleksiyonu oluşmuş bulunmaktadır. Bu halılar, “Türk halı sanatı”nda 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar uzanan uzun bir zaman diliminde, sayısız güzellikte örnekler veren Anadolu Türkmen dokuyucusunun geleneksel dü- ğümlü dokuma kültürü zincirinin ilk ve en önemli halkasını oluşturmaları açısından önemlidir.