Deyim ve Atasözü arasındaki fark nedir

Deyim ve Atasözü arasındaki başlıca farklar;

• Deyimler iki ya da daha fazla kelimeden oluşurlar ve genellikle mecazi anlam içerirler.
• Atasözleri cümle halinde kullanılırlar.
• Cümle halinde bulunan deyimler de mevcuttur.
• Bazı atasözleri aynı zamanda deyim olarakta kullanılır fakat deyimler atasözü yerine geçmez.
• Deyimler benzetmeler yaparak etkili bir anlatım amaçlı kullanılırlar.
• Atasözleri bir ders  verir. Kısacası öğreticidir. Deyimlerin ise öğretici olma özelliği yoktur. Sadece bir durumu mecaz yollarla ifade eder.

Detaylı açıklama;

Bir karşılaştırma yapacak olursak, atasözleri az sözcükle çok şey anlatan özlü sözlerdir. Anlattıkları denenmiş, doğruluğuna inanılmış düstur (genel kural, kaide) niteliğindedirler. Deyimler ise, kalıplaşmış anlatım araçlarıdır. Cümle şeklinde olanlar bile bir anlam bütünlüğü taşımaz. Asıl anlamlarını içinde bulundukları cümleden alırlar; aldıkları anlam da değişmez bir kural niteliğinde değildir. Örneğin:

Denize düşen yılana sarılır. (Atasözü)
Dört yanı deniz kesilmek (Deyim)

Deyimler ile atasözlerinin benzer tarafları şunlardır:
1. Her ikisinde de kelimelerde mecaz, istiare ve kinaye vardır.
2. Kelime dizilişleri değiştirilemez.
3. Sözdeki kelimelerin eş anlamlısını kelimenin yerine koymak olumlu bir sonuç vermez, sözü bozar.
4. Biçim yönünden birbirlerine benzerler.

Bazı sözler hem atasözü hem de deyim özelliği taşır. Ancak bunların sayıları oldukça azdır. Aşağıda örnek  olarak verilen sözler öğüt olarak kullanıldıklarında atasözü, konuşma biçimi olarak kullanıldıklarında deyim olur:

Üzümünü ye, bağını sorma.
Sen ağa ben ağa, bu ineği kim sağa?
Çamsakızı çoban armağanı.
Atın ölümü arpadan olsun.

---