Tork ve Beygir arasındaki başlıca farklar;
- Tork motordaki krank milinin dönüş sayısı olup tekerleğe iletilen itme kuvvetidir,
- Beygir ise araçlarda kullanılan motorun ürettiği güce denir, halk diliyle 10 beygir gücü 10 at gücü şeklinde tahmin edilip günümüze kadar gelmiştir,
- Tork’u ölçerken krank milini yaptığı dönüş sayısının az veya çok olması arabanın hızını ve çekiş gücünü artırır veya azaltır, piston kollarının uzun veya kısa olması ise performansı etkiler,
- Beygir değeri çok olan bir araç daha hızlı, Tork değeri çok olan bir araç daha güçlü demektir,
- Tork halk dilinde otomobilin çekişini temsil eder,
- Tork kamyon, otobüs, traktör ve vb yük taşıyan veya ağır işlemlerde bulunan araçlar için çok önemli olup yüksek değerler taşıması gerekmektedir,
- Torku düştükçe vites değiştirme sıklığı genellikle artar,
- Tork ve Beygir değerleri kullanım alanlarına göre değişir,
- Torku yüksek araçlar genellikle ticari olarak kullanılan araçlardır,
- Aslında Tork kavramı dönme momenti olan kuvvet X kuvvet kolu formülüdür,
- Aynı beygir gücüne sahip bir benzinli motor ile bir dizel motor arasında iki kat tork farkı oluşabilir,
- Beygir HP ile, Tork T ile gösterilir,
Detaylı açıklamalar;
Tork, motordan tekerleğe iletilen itme(dönme momenti) kuvvetidir. Birimi Nm (Newtonmetre)’dir. Halk ağzıyla arabain çekişi olarak da tarif edebileceğimiz tork, kamyon, otobüs, traktör gibi araçlarda çok yüksek değerler almaktadır. Bunun nedeni yük taşıyan araçlarda hız yapmaktan çok çekişe ihtiyaç duyulmasıdır.
Tork, matematiksel olarak bir cismin açısal momentumundaki değişimin oranı olarak tanımlanır. Torkun tanımına göre, bir cismin bir veya iki açısal hızı ya da eylemsizlik momenti değişmektedir. Ve moment terimi, uygulanan bir ya da birkaç kuvvetin nesneyi bir eksende dönmeye zorlaması eğilimi olarak kullanılmaktadır. Ancak genellikle cismin açısal hızı değişmemektedir ( bu konsept fizikte tork olarak adlandırılır).
Örneğin, döndürücü kuvvet hızlanmaya sebep olan mile uygulandığında, geriye kalanı hızlandıran bir matkap gibi, elde edilen moment torktur. Tam aksine, bir kiriş üzerine uygulanan yan kuvvet moment (bükücü moment) üretir, ancak kirişin açısal momentumu değişmediği için, bu bükücü kuvvet tork olarak adlandırılamaz. Benzer şekilde, bir nesne üzerindeki kuvvet ikilisi açısal momentum üzerinde herhangi bir değişime sebep olmaz, bu şekilde bir moment de tork olarak adlandırılamaz.
Aslında bu kavram fizikte dönme momenti olarak bilinen kuvvet x kuvvet kolu formülünden başka bir şey değildir. Yandaki resimde anahtarla somunun sıkılması gösterilmekte. Burada elle uygulanan kuvvet vida ile somun arasında vidaya paralel yönde bir gerilim ve dairesel yönde moment oluşturmakta. İşte bu momente tork denir. Anahtarın sapı ne kadar uzun olur ve ne kadar geriden tutulabilirse, somun o kadar kolay dönecektir. arabain tekerleklerinde olan da bunu aynısıdır. Tekerleğin çapı küçültülürse tork yükselir ve daha ani tepki veren daha esnek bir sürüş karakteristiğine sahip olunabilir. Tabi bu durumda maksimum sürat düşecektir. Bir yerden kazanılırken bir yerden fire vermek gerekir, bu işin doğasında olan birşeydir.
Aynı devir bandında Torku yüksek olan arabaler ara hızlanmalarda yani sollamalarda örneğin 60km/h hızdan 120km/h hıza ulaşmada daha başarılıdır. Bu da arabain esnekliği olarak tanımlanır. Torku yüksek olan bir araba özellikle rampa çıkarken fazla devir çevirmeye ihtiyaç duymadan hızını koruyabilir fakat torku az olan araba ivmesini koruyabilmek için vites düşürerek hızını artırmak zorundadır.
Beygir gücü kavramı genellikle araba ve elektrik motorlarının güçlerinin belirlenmesi için kullanılmaktadır. Aslında basit bir kavramdır fakat halk arasında tanımlanırken yapılan bazı yanlışlıklar bu kavramı içinden çıkılmaz bir hale getirmiştir. Öyleki 100 beygirlik araba deyince, 100 tane atın ürettiği güç şeklinde anlaşıldığı oluyor. Beygir gücü ifadesi günümüzde en fazla arabaleri tanıtırken kullanılmakta ancak bu kavramın temeli çok eskilere dayanmaktadır.
Beygir gücü, ingilizce karşılığı ile HorsePower (HP) kavramını ilk kez 1872 yılında kullanan kişi james watt’tır. James watt kim derseniz buharlı makinalar üzerinde çalışan ve onları geliştiren iskoçyalı başarılı bir mucit ve mühendistir. Bu mucit geliştirdiği buharlı makinaları pazarlarken müşteriye makinanın gücü hakkında bilgi vermesi gerekiyordu ve o zamanlarda makinalar fazla gelişmemiş olduğu için güç deyince insanların aklına atlar gelmekteydi. James Watt’da bu yolu izledi ve gücün simgesi haline gelen atlar üzerinden işe koyuldu.
Kömür madenlerinde yük taşıyan atları bir süre gözlemleyen Watt, ölçümleri sonucunda bir atın 45 kilogramlık kömürü 1 saniyede 1,11 metre uzağa taşıyabildiğini tespit etti.
Böylece bir at Ağırlık x Yol olarak 50 Kilogram-Metrelik iş yapmış oluyordu. James watt nedeni bilinmemekle birlikte bu sonucu yüzde 50 oranında arttırarak 75 Kilogram-Metreye tamamladı ve buna da 1 beygir dedi.