Başlıca Farklar,

  • Dere en küçük akarsu türüdür ve genellikle vadi içinde olurlar,
  • Çay, dereden sonra gelen ve biraz daha büyük olan akan suya denir,
  • Irmak ise dere ve çaydan büyük akarsudur, diğer adı nehir dir,
  • Nehirler göllere veya büyük akarsulara dökülen, akıntı olarak hızlı ve su miktarı bakımından büyük akan sulardır,
  • Dere, Çay, Imak veya Nehir lerin her biri aslında birer akarsudur,
  • Dünya’daki su döngülerinin en önemlisi Irmak veya Nehir ler dir,
  • Büyüklük sıralaması söyledir, Nehir-Irmak > Çay > Dere,




Detaylı Açıklamalar;

Nehir, denizlere, göllere dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir.Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

Irmak, su döngüsünün önemli bir öğesidir. Irmaklardaki suyun temel kaynağı yağışlardır. Yağmur ya da kar yağışı ile yer yüzüne inen su yüzey akıntıları, yer altı suları biçiminde nehirleri beslerken buzullar gibi doğal kaynakların erimesiyle oluşan suları da bu kaynaklara ekleyebiliriz. Nehirlerin doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere ağız denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle kol diye adlandırılır.

Bir çay ile ırmak arasındaki fark açık ve net olarak tanımlanamamıştır. Çay dereden büyük ancak ırmaktan küçük akarsu olarak tanımlansa da bu büyüklük kavramı görecelik göstermektedir. Bu ayrım akarsunun üzerinde yapılan etkinliklere (taşımacılık, suyun iktisadi değeri, çevrelik faktörler) göre belirlenebilir.

Irmaklardaki su kayıpları nehir yatağından veya derindeki akiferden meydana gelen su sısıntıları ve kısmen de buharlaşma neticesinde olur. Irmaklardaki toplam su miktarı dünyadaki toplam su miktarının sadece küçük bir parçasını oluşturmaktadır.

Irmaklar, kaynaklarından başlamak üzere yer çekiminin etkisiyle yokuş aşağı yönde akarak bu akışlarını bir deniz ya da göle ulaşıncaya kadar sürdürürler. Ancak kurak alanlarda nehirlerin sularının tamamını buharlaşmayoluyla kaybettiği durumlarda mevcuttur. Kimi durumlarda ise bir nehrin belli yerde yer altına girerek bazı kayaç türlerinin içinden yer altı suyu oluşturacak biçimde yoluna devam ettiği de olmaktadır. Yine kimi nehirler insan eliyle yaratılmış sanayilik bölgelerde aşırı yoğun olarak kullanılmakta ve bu da nehrin sularının doğal akıntısına devam edemeden tükenmesine neden olabilmektedir. Dünya üzerimndeki suyun %97’si okyanuslarda bulunurken içilebilir su miktarının üçte biri ise kara buzullarında bulunmaktadır, ve geri kalanının neredeyse tamamı yer altı kaynaklarındadır. Göller içilebilir suyun sadece %0,5’lik bir kısmı içerirken nehir kanallarında bulunan suyun oranı ise bunun yarısı olan %0,025’tir ve bu da dünyadaki toplam su rezervinin dört binde birine denk gelmektedir.

Dere en küçük akarsu türüdür. Dereler genellikle vadi içinde olurlar. Derelerde akan su genellikle düzensizdir, bazen su taşknlarına neden olur bazen de kuruyabilir. Dere kenarlarının bitki örtüsü çevresine göre daha gür ve sık olur. Çünkü dere kenarları çevresine göre nispeten daha nemli olmaktadır.

Çay, coğrafi terim olarak dereden büyük, ırmaktan küçük akarsuya denir. Bu sınıflandırma akarsuyun uzunluğu, genişliği ve taşıdığı su miktarına göre belirlenmektedir. Çayların bir yatak içinde akması onun temel özelliğidir.


Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir